’Ā’ai nō Kae ’e te mau tohorā

Nō te tauturu i te tahu’a ra ’o Kae i te ho’i i te fenua Hāmoa, ’ua hōro’a te vahine matuita ra ’o Puturua hō’ē o tāna mau tohorā fa’aratahia. Tera rā, ’aita ho’i i ha’amāuruuru maita’ihia nō te mea, i te taime ‘a tae ai ’o Kae ’ī’ō , ’ua ha’apohe ’ōna i te tohorā. I tōna māuiui rahi, ’ua ’ōpua te vahine, ’āpe’ehia e tāna mau tamahine e toru e tāho’o ma te ‘eu ia Kae.

I mūta’a iho ra i te pae fenua Matuita, tē ora ra ‘o Puturua, te vahine a Tinirau, te ari’i nō te mau i’a. Tē vai ra tā Puturua e piti tohorā ’o tāna i fa’a’amu, fa’arata ’e ’o tāna i here mai tōna iho mau tamahine e toru, Ruatamahine, Ruakatouri ‘e Ruakatomea.’O Tununui te tohorā pa’ari roa a’e, ’e te teina, ‘o Togamaututu. ’Ua mātaro teie nā ’animara i te fa’aea noa i te pae tahatai ’ia ’ore rāua e pāinu i tua. ’Ua fa’arata ’o Puturua ia rāua nō te tere nā te moana i ni’a i tō rāua tua.

I te hō’ē mahana, ’ua mohoi mai ’o Kae, hō’ē tahu’a rahi nō Vavau Nui (Hāmoa). ’Ua mo’e tōna poti, ani atu ra ’oia ia Puturua e hōro’a hō’ē ’o tāna na tohorā nō te ho’i i Hāmoa. Nā mua roa, ’ua pāto’i te vahine. I muri iho ra, ’ua fāri’i ’oia noa atu ’aita ’oia i hina’aro.
Arata’i atu ra ’o Puturua ia Kae i te vāhi tei reira na tohorā e piti ’e ani atu ra ’oia :
« – ’O vai tā’oe e hina’aro nei ?
– Te matahiapo, Tununui . »

Tuo atu ra ’o  Puturua i te ‘animara, tei piri mai. Pa’i’uma atu ra ’o Kae i n’a i tōna tua ’e haere atu ra i tua. ’Ua ’āpe’e atu ’o Togamaututu ia rāua. ’Ua tupu maita’i tō rātou tere nō te maita’i o te mahana i taua taime ra.

I tō ratou tāpaera’a atu i Vavau Nui, ’aita roa atu ’o Kae i pou i raro i te tua ’o Tununui.  Arata’i atu ra ’oia i te ‘animara ra i ni’a i te a’au ’ia ’ore ’ia ora. Tuo a’e ra i tōna mau hoa nō te ha’apohe ia Tununui.
’Ua tāpūpūhia te ’animara i te vāhi iho ā i reira tōna irira’a. Tahe noa atu ra te toto i roto i te moana ’e pāinu te tahi mau tūha’a ’i’o.

’Ua fa’aea ’o Togamaututu, te piti o te tohorā i tua ’e māta’ita’i noa atu ra i te ha’apohera’ahia tōna tua’ana. ’Ō’ohi maitē atu ra ’oia te tahi mau tūha’a ’i’o ’e te tahi mau to’a toto pa’ari ’e ho’i atu ra ia Puturua ra. ’Ite atu ra te vahine ’e tana mau tamahine i te ’ohipa fifi i tupu, ’oia ho’i, ’ua ha’apohehia ’o Tununui e Kae. Uru roa hia ’o Ruatamahine, Ruakatouri ’e Ruakatomea i teie huru ravera’a a Kae ‘e ani atu ra ia Puturua e haere rātou i Vavau Nui nō te ha’apohe ia Kae. Tere atu ra rātou nā ni’a i te tua ’o Togamaututu.

’Ia ’ore ’o Kae ’ia hīro’aro’a i te mana’o tāho’o, ’ua ha’avarevare noa te mau tamahine. ’Ua mā’imi roa hō’ē o rātou i te ’utu i ni’a i te upo’o o Kae. I tera taime, ’ua tā’amu’amuhia ’oia i te taura  karava  o tē ’ore e mutu.
Ho’i atu ra te mau tamahine ’e ’o Kae i Matuita i pīha’i iho ia Puturua. ’Ua ani te vahine ia Kae nō te aha ’oia i rave ’ino ai ia Tununui. ’Aita ’o Kae i pāhono mai. I reira tōna ha’apohera’a i te tahu’a ra. Tāpūpū atu ra ’o Puturua i te tino o Kae : te mau rima, te mau ’āvae,’e te upo’o ’ia māuiui  ‘ōna mai tā Tununui i māuiui. Tunu atu ra te vahine i te mau tūha’a tino ’e tāmā’a atu ra mā te ’ore e ’ōpere.

I tera tau, tē vai noa ra te ’onorau i te ta’amotu nō Matuita ma.

 Légende de Kae qui voyage sur le dos des baleines en français